چرا بعد از تعویض روغن موتور مصرف سوخت بالا می رود؟

در نگاه اول، تعویض روغن موتور یکی از ساده ‌ترین و مفیدترین کارهایی است که هر راننده ‌ای برای حفظ سلامت خودرو انجام می ‌دهد. اما گاهی پس از این کارِ به ظاهر مثبت، راننده با تعجب متوجه افزایش مصرف سوخت می‌ شود. در اینجا این سؤال پیش می ‌آید که اگر روغن تازه‌ تر و تمیزتر ریخته ‌ام، چرا ماشینم بیشتر بنزین می‌ سوزاند؟ عوامل فنی و حتی اشتباهات کوچک در فرآیند تعویض روغن می ‌تواند بازده موتور را کاهش دهد و باعث شود مصرف سوخت بالا برود. در این مطلب، با دلایل اصلی این اتفاق آشنا می ‌شویم و یاد می‌ گیریم چگونه بعد از تعویض روغن، مصرف سوخت را کنترل کنیم تا موتور خودرو با بیشترین کارایی و کمترین هزینه کار کند.

بیشتر بخوانید:

آیا ترکیب همزمان از دو نوع روغن موتور مختلف مشکلی ایجاد می کند؟

کم شدن سطح روغن موتور بعد از تعویض آن + 9 دلیل اصلی + راهکار

دلیل روشن شدن چراغ چک بعد از تعویض روغن

چرا روغن موتور کف میکند؟ علت و راه‌های پیشگیری از کف کردن روغن موتور

چرا بعد از تعویض روغن مصرف سوخت بالا می رود؟

تعویض روغن موتور یکی از ضروری ‌ترین سرویس ‌های دوره ‌ای برای حفظ سلامت خودرو است. اما گاهی راننده با تعجب متوجه می‌ شود که پس از این کار، بر خلاف انتظار، مصرف سوخت خودرو افزایش پیدا کرده است. این اتفاق می ‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که شناخت آن ‌ها به راننده کمک می‌کند تا مشکل را سریع ‌تر شناسایی و برطرف کند. در ادامه، تمام عوامل فنی و رایج که باعث افزایش مصرف سوخت پس از تعویض روغن می ‌شوند را بررسی می‌کنیم:

استفاده از روغن موتور با گرانروی (ویسکوزیته) نامناسب

هر موتوری، بر اساس طراحی و دمای کاری خود، به نوع خاصی از گرانروی روغن نیاز دارد. اگر پس از تعویض روغن، روغن غلیظ ‌تر از مقدار توصیه ‌شده ریخته شود، اصطکاک داخلی موتور افزایش پیدا می‌کند. در نتیجه، موتور برای چرخاندن قطعات نیاز به انرژی بیشتری دارد و همین موضوع باعث افزایش مصرف سوخت می‌ شود. در مقابل، اگر روغن بیش از حد رقیق باشد، نمی ‌تواند به ‌خوبی از قطعات موتور در برابر سایش محافظت کند و باعث می ‌شود موتور درست و با قدرت کافی کار نکند.. به همین دلیل، باید همیشه به عدد SAE درج‌ شده روی بسته ‌بندی روغن و دفترچه راهنمای خودرو توجه کرد.

پر شدن بیش از حد سطح روغن موتور

گاهی هنگام تعویض روغن، مکانیک یا راننده بیش از میزان استاندارد درون کارتل روغن می ‌ریزد. این اتفاق باعث افزایش فشار در داخل موتور می ‌شود و در هنگام حرکت میل ‌لنگ، روغن اضافی با آن برخورد می‌کند و به صورت کف و حباب در می ‌آید. وجود کف سبب کاهش خاصیت روان ‌کنندگی و افزایش اصطکاک می‌ شود. در نتیجه موتور مجبور است انرژی بیشتری صرف برطرف کردن اصطکاک کند و مصرف سوخت افزایش می ‌یابد. بهترین روش، چک کردن سطح روغن با میله گیج پس از گرم شدن و خاموش شدن موتور است تا میزان دقیق تنظیم شود.

فیلتر روغن بی ‌کیفیت یا نصب اشتباه آن

فیلتر روغن نقش حیاتی در تمیز نگه داشتن مسیر عبور روغن دارد. اگر فیلتر نامرغوب باشد یا درست نصب نشود، مسیر روغن با محدودیت روبه‌رو می‌ شود. این محدودیت باعث افزایش فشار پمپ روغن و مقاومت داخلی موتور می ‌شود. همچنین در برخی موارد، فیلتر بی ‌کیفیت نمی ‌تواند ناخالصی ‌ها را حذف کند و رسوبات در مدار روغن باقی می ‌ماند که مانع کارکرد روان موتور می‌گردد. نتیجه, افزایش فشار کاری موتور و در نهایت بالا رفتن مصرف سوخت است.

تغییر نوع روغن (معدنی به سنتتیک یا بالعکس) بدون در نظر گرفتن سازگاری

اگر روغن موتور جدید از نظر نوع پایه با روغن قبلی سازگار نباشد (برای مثال از سنتتیک به معدنی تغییر کند)، ممکن است در مدت کوتاه باعث ایجاد رسوب یا شسته شدن بیش از اندازه لایه ‌های حفاظتی قبلی شود. این تغییر ناگهانی گاهی موجب افزایش اصطکاک در بخش ‌هایی از موتور می ‌شود و بازده حرارتی را کاهش می ‌دهد. کاهش بازده باعث می ‌شود موتور برای حفظ توان تولیدی خود سوخت بیشتری مصرف کند. در چنین شرایطی باید پس از تغییر نوع روغن، حتماً فیلتر روغن نیز تعویض و موتور در چند روز ابتدایی ارزیابی شود.

تنظیم نبودن موتور یا سنسورهای مدیریتی پس از سرویس

در بسیاری از خودروهای امروزی، پس از سرویس روغن، سیستم کامپیوتری خودرو (ECU) ممکن است تنظیمات لحظه ‌ای خود را بر مبنای شرایط جدید روغن به ‌روز نکرده باشد. اگر حسگرهایی مانند سنسور اکسیژن یا سنسور دمای روغن درست عمل نکنند، ECU نسبت هوا و سوخت را نادرست تنظیم می‌کند و مخلوط سوختی غنی ‌تر از حد نیاز تولید می‌ شود. در نتیجه سوزاندن سوخت افزایش پیدا می کند. ریست کردن ECU و بررسی وضعیت سنسورها پس از تعویض روغن راه‌ حل مؤثر در این مواقع است.

فیلتر هوای گرفته یا کثیف

اغلب هنگام تعویض روغن، فیلتر هوا نیز باید بررسی و در صورت لزوم تعویض شود. اما در بسیاری از تعمیرگاه ‌ها به اشتباه از همین مرحله چشم ‌پوشی می ‌شود. فیلتر هوای گرفته باعث می‌ شود موتور، هوای کافی برای احتراق دریافت نکند و در پاسخ، ECU سوخت بیشتری تزریق کند تا توان لازم را جبران کند. این عدم توازن مستقیماً میزان مصرف سوخت را بالا می ‌برد و حتی می ‌تواند روی کیفیت احتراق تأثیر منفی بگذارد.

چسبندگی یا آلودگی باقی ‌مانده درون موتور

در خودروهایی که فواصل تعویض روغن زیاد بوده یا از روغن‌ های بی‌ کیفیت استفاده شده است، پس از تخلیه روغن قدیمی ممکن است لایه ‌هایی از لجن داخل موتور باقی بماند. ریختن روغن جدید روی این لایه‌ های آلوده باعث حرکت ذرات ریز درون مدار روغن می ‌شود که می ‌تواند مسیرهای باریک روغن را تا حدی مسدود کند. این انسداد جزئی باعث افزایش مقاومت چرخشی قطعات و افت کارایی می‌ شود و در نهایت، سوخت بیشتری مصرف خواهد شد. تمیز کردن کارتل و شستشوی مدار موتور در چنین مواردی ضروری است.

تغییر دمای کاری موتور پس از سرویس

روغن جدید ممکن است ویژگی ‌های انتقال حرارتی متفاوتی نسبت به روغن قبلی داشته باشد. اگر موتور با روغن جدید در دمای بالاتری کار کند، ECU برای جلوگیری از آسیب، نسبت سوخت را غنی‌ تر می‌کند تا دما کاهش پیدا کند. این فرآیند باعث افزایش مصرف سوخت می ‌شود. در خودروهای قدیمی‌ تر، بالا بودن دمای موتور مستقیماً باعث افت راندمان احتراق و مصرف بیشتر بنزین خواهد شد.

اصطکاک اولیه پس از تعویض روغن

در چند روز اول پس از تعویض روغن، ممکن است موتور هنوز کاملاً با ویسکوزیته و ترکیب شیمیایی روغن جدید سازگار نشده باشد. تا وقتی روغن تازه به ‌طور کامل روی همه قطعات موتور پخش نشده، اصطکاک داخل موتور کمی بیشتر از حالت عادی است. این افزایش اصطکاک موقت معمولاً کوتاه‌ مدت است و پس از چند صد کیلومتر رانندگی، وضعیت به حالت پایدار باز می ‌گردد.

خطای انسانی در فرآیند تعویض

در برخی موارد، اشتباهات کوچک هنگام تعویض روغن مثل باز ماندن جزئی پیچ تخلیه، سفت نکردن صحیح فیلتر یا استفاده از واشر نامناسب می ‌تواند باعث تراوش جزئی روغن شود. این تراوش‌ ها اگرچه ممکن است کم باشند، اما در نهایت سطح روغن کاهش پیدا کرده و روانکاری نیز کاهش می‌ یابد. موتور به دلیل اصطکاک بالاتر، سوخت بیشتری مصرف می ‌کند و بازده انرژی افت می‌کند. بنابراین بررسی دقیق پس از هر سرویس الزامی است.

مطالعه بیشتر:

بهترین روغن موتور برای ال ۹۰ | معرفی جایگزین‌های ELF + جدول مقایسه

بهترین روغن موتور برای تیبا و تیبا 2 ( راهنمای انتخاب و خرید )

بهترین روغن موتور برای پژو 207 دنده‌ای و اتومات

برای خودرو رانا و رانا پلاس چه روغن موتوری مناسب است

معرفی بهترین روغن موتور برای انواع پژو پارس سال ، معمولی و دوگانه سوز

روغن موتور مناسب دنا پلاس و بهترین زمان تعویض روغن موتور دناپلاس توربو اتوماتیک

نقش نوع روغن موتور در مصرف سوخت خودرو:

نوع روغن موتور یکی از مهم‌ ترین عواملی است که می ‌تواند مستقیماً بر مصرف سوخت خودرو تأثیر بگذارد. روغن موتور دو وظیفه اصلی دارد که عبارتند از: کاهش اصطکاک بین قطعات و کمک به خنک‌ کاری موتور. اما هر روغنی برای هر موتوری مناسب نیست و انتخاب اشتباه می‌ تواند باعث افزایش مصرف بنزین شود. روغن‌ موتور‌ها از نظر پایه به سه دسته‌ معدنی، نیمه ‌سنتتیک و تمام‌ سنتتیک تقسیم می ‌شوند. روغن ‌های سنتتیک به‌ دلیل ساختار مولکولی منظم ‌تر، مقاومت بیشتری در برابر حرارت دارند و روان ‌تر حرکت می‌کنند. در نتیجه موتور برای چرخش قطعات انرژی کمتری مصرف می‌کند و بازده سوخت بالاتر می‌ رود. در مقابل، روغن ‌های معدنی زودتر غلیظ می ‌شوند، مخصوصاً در هوای سرد، که باعث می‌ شود موتور برای راه ‌اندازی و حرکت نیاز به سوخت بیشتری داشته باشد. یکی دیگر از عوامل مؤثر، پایداری گرانروی در دماهای مختلف است. روغنی که در گرما بیش از حد رقیق یا در سرما بیش از حد غلیظ شود، نمی‌ تواند کار روانکاری را به‌ درستی انجام دهد و مصرف سوخت را بالا می‌ برد. همچنین افزودنی ‌های موجود در روغن اهمیت زیادی دارند. روغن ‌های باکیفیت که حاوی مواد ضد ‌اصطکاک و پاک ‌کننده هستند، رسوبات را کاهش داده و راندمان موتور را حفظ می‌کنند. اما روغن ‌های ارزان و بی‌ کیفیت در مدت کوتاهی تجزیه می ‌شوند، سطح قطعات را آلوده می‌کنند و موتور را وادار به سوزاندن سوخت بیشتر می ‌نمایند. در نتیجه، انتخاب روغن مناسب مطابق با استاندارد خودروساز و شرایط آب ‌و هوایی، یکی از کلیدهای اصلی برای کاهش مصرف سوخت و حفظ سلامت موتور است

اشتباهات رایج هنگام تعویض روغن که به موتور آسیب می زند:

همانطور که می دانید، تعویض روغن موتور اگر به ‌درستی انجام شود، عمر موتور را افزایش می ‌دهد و بازده سوخت را بهبود می ‌بخشد. اما بسیاری از رانندگان یا حتی برخی تعمیرکاران، در ظاهر کار درست را انجام می ‌دهند ولی در جزئیات آن دچار اشتباهاتی می شوند که هم به موتور آسیب می ‌زند و هم باعث بالا رفتن مصرف سوخت و هزینه ها می‌ شود. در این بخش، مهم ‌ترین خطاهای رایج را بررسی می‌کنیم تا در سرویس بعدی، از آن ‌ها جلوگیری کنید:

تعویض نکردن فیلتر روغن همزمان با روغن موتور

بسیاری تصور می ‌کنند فیلتر روغن می ‌تواند چند بار استفاده شود، اما این کار یکی از بدترین عادات در سرویس خودرو است. فیلتر پس از مدتی از ذرات فلزی، دوده و آلودگی اشباع می ‌شود. وقتی روغن جدید وارد موتور می‌ شود، اگر فیلتر قدیمی باقی بماند، همان آلودگی‌ ها دوباره به مدار روغن بر می‌گردند و تأثیر روغن تازه از بین می ‌رود. این موضوع می ‌تواند موجب افزایش اصطکاک بین قطعات و حتی گرفتگی کانال‌ های روغن شود.

باز نکردن پیچ تخلیه به اندازه کافی یا تمیز نکردن محل آن

در برخی مواقع، پیچ تخلیه کاملاً باز نمی شود. یا اطراف آن قبل از نصب دوباره، از روغن و خاک تمیز نمی‌ شود. در نتیجه مقداری از روغن کهنه در کارتل باقی می‌ ماند یا آلودگی وارد روغن جدید می ‌شود. باقیماندن روغن کهنه باعث تغییر خواص شیمیایی روغن تازه و کاهش کارایی روانکاری می‌ گردد. تمیز کردن دهانه تخلیه و اطمینان از خروج کامل روغن قبل از ریختن روغن جدید ضروری است.

استفاده از واشر فرسوده یا اشتباه برای پیچ تخلیه

واشر زیر پیچ تخلیه برای جلوگیری از نشتی طراحی شده است. استفاده دوباره از واشر قدیمی یا نوع نامتناسب با پیچ، باعث تراوش تدریجی روغن می ‌شود. این نشت ممکن است جزئی باشد، اما به مرور باعث افت سطح روغن و در نتیجه افزایش اصطکاک و ساییدگی موتور می‌ گردد. تعویض واشر هر بار با نمونه‌ جدید، هزینه‌ زیادی ندارد اما از خسارت ‌های جدی جلوگیری می‌کند.

شستشوی موتور با مواد نامناسب قبل از تعویض روغن

برخی تعمیرکاران برای تمیز کردن رسوبات داخلی موتور از محلول ‌های شیمیایی قوی استفاده می‌ کنند. این مواد در صورت باقی ماندن جزئی در موتور، با روغن جدید واکنش می‌ دهند و ویژگی‌ های روانکاری آن را از بین می ‌برند. در نتیجه، لایه‌ محافظ روغن بین قطعات از بین می ‌رود و احتمال ساییدگی آن ‌ها بیشتر می‌ شود. در صورت نیاز به شستشو، باید از روغن‌ های فلاش مخصوص استفاده کرد که برای این کار طراحی شده ‌اند

بستن بیش از حد یا کمتر از حد فیلتر روغن

فیلتر روغن باید با گشتاور مشخص سفت شود. اگر بیش از اندازه محکم بسته شود، احتمال ترک خوردن رزوه یا نشتی از لبه وجود دارد. اگر خیلی شل بسته شود هم در فشار بالا روغن نشت می‌کند. در هر دو حالت نتیجه یکی است. احتمالا با کاهش فشار روغن در مدار و افزایش خطر خرابی موتور روبرو خواهید شد. بهترین روش استفاده از آچار مخصوص با رعایت استاندارد سفتی است

انتخاب روغن موتور بر اساس تبلیغ، نه دفترچه خودرو

انتخاب روغن صرفاً بر اساس شهرت برند یا توصیه دیگران اشتباه است. هر موتور ویژگی خاص خود را دارد. ممکن است روغنی که برای خودرو ژاپنی مناسب است، برای موتور توربوی اروپایی عملکرد خوبی نداشته باشد. استفاده از روغنی با استاندارد متفاوت، می‌ تواند به پمپ روغن، سوپاپ‌ ها و حتی واشر سرسیلندر آسیب بزند. همیشه باید به کد API یا ACEA درج‌ شده در دفترچه خودرو دقت کنید.

بی ‌توجهی به دمای موتور هنگام تعویض

برخی افراد منتظر خنک شدن کامل موتور می ‌مانند، درحالی‌که بهتر است روغن در حالی که کمی گرم است تخلیه شود تا راحت ‌تر خارج گردد. اگر موتور کاملاً سرد باشد، بخشی از روغن قدیمی غلیظ در کارتل باقی می ‌ماند. البته داغ بودن بیش از حد موتور نیز خطرناک است، زیرا می ‌تواند باعث سوختگی یا تغییر شکل رزوه پیچ شود. بهترین زمان، چند دقیقه بعد از خاموش کردن موتور است.

پر نکردن دقیق میزان روغن طبق استاندارد

خیلی از افراد بدون توجه به دفترچه فنی یا گیج اندازه‌گیری، به شکل تقریبی روغن می ‌ریزند. این کار باعث می ‌شود یا سطح روغن کمتر از حد مجاز باشد و قطعات به‌ درستی روان ‌کاری نشوند، یا بیشتر از حد شود و فشار اضافی در موتور ایجاد گردد. در هر دو حالت، راندمان موتور پایین آمده و مصرف سوخت بالا می ‌رود. بنابراین، باید به دقت بر اساس حجم اعلام ‌شده توسط سازنده، روغن اضافه شود.

نادیده گرفتن ریست چراغ سرویس یا سیستم پایش روغن

در خودروهای مدرن، سیستم مدیریت موتور میزان کارکرد و وضعیت روغن را ثبت می‌کند. اگر پس از سرویس، چراغ سرویس یا شمارنده روغن ریست نشود، ECU همچنان داده ‌های قبلی را در نظر می‌گیرد. این موضوع باعث هشدارهای بی‌ مورد یا در مواردی تنظیم اشتباه زمان تعویض بعدی می ‌شود. انجام ریست با دستگاه عیب‌ یاب یا از طریق منوی خودرو ضروری است.

بی ‌توجهی به برند و اصالت روغن موتور

یکی از اشتباهات خطرناک، استفاده از روغن تقلبی یا بدون بسته‌ بندی مطمئن است. این روغن‌ ها معمولاً از مواد بازیافتی ساخته می‌ شوند و فاقد افزودنی ‌های محافظ هستند. نتیجه استفاده از آن ‌ها کاهش شدید عمر موتور، افزایش صدای کارکرد و مصرف سوخت است. باید همیشه روغن را از مراکز معتبر تهیه کرد و به در پوش پلمپ و کد رهگیری روی ظرف توجه داشت

بیشتر بخوانید:

راهنمای خرید روغن موتور و تشخیص روغن موتور اصل از تقلبی