آموزش تعویض روغن موتور به صورت گام به گام در 10 مرحله

تعویض روغن موتور یکی از مهم ‌ترین کارهای نگهداری خودروست که تأثیر مستقیمی بر عمر و عملکرد موتور دارد. بسیاری از افراد تصور می‌کنند این کار پیچیده و نیازمند تجهیزات حرفه‌ ای است، اما واقعیت این است که با کمی دقت و رعایت اصول ایمنی، می ‌توان آن را در خانه و بدون هزینه ‌های اضافی انجام داد. تصور کنید بتوانید خودروی خود را در وقت مناسب سرویس کنید و از مشکلات ناشی از کاهش کارایی موتور یا خرابی ‌های ناگهانی جلوگیری کنید. در این مطلب، به شما نشان خواهیم داد چگونه مرحله به مرحله روغن موتور خودرو را در خانه تعویض کنید، ابزار مورد نیاز را بشناسید و نکات کلیدی را رعایت کنید تا هم صرفه‌ جویی داشته و هم ایمنی و سلامت خودروی خود را تضمین نمایید.

اهمیت تعویض به موقع روغن موتور

روغن موتور یکی از حیاتی‌ ترین عناصر عملکرد صحیح خودروست. همان‌ طور که بدن انسان بدون خون سالم نمی ‌تواند به درستی کار کند، موتور خودرو هم بدون روغن با کیفیت و تازه قادر به عملکرد مطلوب نیست. تعویض به موقع روغن موتور نه تنها از آسیب‌ های جدی موتور جلوگیری می‌کند، بلکه باعث افزایش طول عمر خودرو و کاهش هزینه‌ های تعمیر می‌ شود. در ادامه دلایل اهمیت این کار را بررسی می‌کنیم.

• حفظ روانکاری مناسب قطعات موتور
  روغن موتور اصلی ‌ترین نقش خود را در روانکاری قطعات فلزی موتور انجام می ‌دهد. این روانکاری باعث کاهش اصطکاک بین اجزای موتور می‌ شود و از ساییدگی زودهنگام آن ‌ها جلوگیری می‌کند. زمانی که روغن موتور قدیمی یا کثیف باشد، خاصیت روانکاری خود را از دست می‌ دهد و قطعات با اصطکاک مستقیم در تماس قرار می‌گیرند. نتیجه این امر افزایش دمای موتور، ساییدگی زودرس و حتی آسیب‌ های جدی مانند سوختگی رینگ پیستون یا خرابی یاتاقان ‌هاست.
• جلوگیری از رسوبات و آلودگی ‌ها
  با گذشت زمان، روغن موتور ذرات ریز فلزی، کربن ناشی از احتراق و دیگر آلودگی ‌ها را جذب می‌کند. این ذرات در صورت عدم تعویض به موقع می ‌توانند به صورت رسوب روی قطعات موتور بنشینند و مسیرهای عبور روغن را مسدود کنند. تجمع رسوبات باعث کاهش جریان روانکاری، افزایش دمای موتور و در نهایت کاهش بازدهی موتور می ‌شود. تعویض منظم روغن، این ذرات و آلودگی ‌ها را از سیستم خارج می‌کند و موتور را تمیز و سالم نگه می‌ دارد.
• خنک نگه داشتن موتور
  روغن موتور علاوه بر روانکاری، نقش مهمی در انتقال حرارت دارد. قطعات موتور در اثر احتراق داغ می ‌شوند و روغن با عبور از میان آن ‌ها حرارت را جذب و به سیستم خنک ‌کننده منتقل می‌کند. وقتی روغن کیفیت خود را از دست بدهد یا کهنه شود، توانایی انتقال حرارت کاهش می‌ یابد و دمای موتور بالا می ‌رود. افزایش دمای موتور باعث افت بازدهی، مصرف بیشتر سوخت و حتی آسیب جدی به قطعات می‌ شود.
• محافظت در برابر خوردگی و زنگ ‌زدگی
  روغن موتور تازه دارای افزودنی‌ هایی است که از خوردگی و زنگ ‌زدگی قطعات داخلی موتور جلوگیری می‌کنند. با گذشت زمان، این افزودنی ‌ها تخلیه می‌ شوند و موتور در معرض رطوبت، سوخت ناقص و اسیدهای تولید شده از احتراق قرار می‌گیرد. این شرایط می ‌تواند باعث زنگ ‌زدگی، سوراخ شدن یا فرسایش قطعات فلزی شود. تعویض به موقع روغن موتور، حفاظت شیمیایی لازم برای جلوگیری از آسیب‌ های خوردگی را فراهم می‌کند.
• بهبود مصرف سوخت
  روغن موتور کهنه و غلیظ باعث افزایش اصطکاک و مقاومت در حرکت قطعات موتور می‌ شود. این افزایش اصطکاک به موتور فشار بیشتری وارد می‌کند و مصرف سوخت را بالا می ‌برد. با تعویض منظم روغن و استفاده از روغن با کیفیت مناسب، اصطکاک کاهش یافته و موتور روان ‌تر کار می‌کند، در نتیجه مصرف سوخت بهینه می ‌شود و هزینه ‌های شما کاهش می ‌یابد.
• کاهش خطر خرابی ‌های ناگهانی
  خرابی موتور یکی از پرهزینه ‌ترین مشکلات خودروست و معمولاً به دلیل بی ‌توجهی به نگهداری ‌های ساده مانند تعویض روغن اتفاق می ‌افتد. روغن کهنه و کثیف می ‌تواند باعث گیر کردن پیستون‌ ها، آسیب به یاتاقان ‌ها و حتی قفل شدن کامل موتور شود. تعویض به موقع روغن، احتمال خرابی‌ های ناگهانی و پرهزینه را به شدت کاهش می ‌دهد و امنیت خودرو را تضمین می‌کند.
• افزایش طول عمر موتور
  تمام دلایل بالا در کنار هم باعث می‌ شوند که تعویض منظم روغن موتور، طول عمر مفید موتور را به شکل چشمگیری افزایش دهد. موتوری که با روغن تازه و مناسب کار می‌کند کمتر دچار ساییدگی و آسیب می ‌شود و عملکردی پایدار و قابل اعتماد دارد. این موضوع نه تنها از نظر اقتصادی ارزشمند است، بلکه تجربه رانندگی نرم ‌تر و مطمئن ‌تری را نیز برای شما فراهم می‌کند.

بیشتر بدانید:

رفع روغن‌ سوزی پراید بدون باز کردن موتور

معرفی بهترین روغن موتور برای موتور ef7

علت کم شدن روغن ترمز و راه ‌های جلوگیری از کاهش روغن ترمز

آیا فیلتر روغن تاریخ انقضا دارد؟

چرا روغن موتور کف میکند؟ علت و راه‌های پیشگیری از کف کردن روغن موتور

بهترین زمان تعویض روغن گیربکس (اتوماتیک و دستی)

آموزش گام به گام تعویض روغن موتور در خانه

تعویض روغن موتور یکی از ساده ‌ترین و در عین حال حیاتی‌ ترین کارهای نگهداری خودروست که با رعایت مراحل اصولی، می‌ توان آن را در خانه انجام داد. در ادامه، فرآیند تعویض روغن موتور را مرحله به مرحله توضیح می‌ دهیم تا حتی اگر تازه کار هستید هم بتوانید این کار را با اطمینان انجام دهید.

مرحله یک: آماده‌ سازی خودرو و محیط کار

قبل از شروع به تعویض روغن، باید محیط کار مناسب را آماده و ایمنی خودرو را فراهم کنید. خودرو را در یک سطح صاف پارک کنید تا روغن به‌ صورت کامل تخلیه شود و از خطر لغزش جلوگیری گردد. موتور را خاموش کرده و اجازه دهید کمی خنک شود. روغن داغ می‌ تواند باعث سوختگی گردد. بهتر است خودرو کمی ارتفاع داشته باشد، برای این کار می ‌توانید از جک و پایه ‌های ایمنی استفاده کنید تا فضای کافی برای دسترسی به قسمت زیر موتور ایجاد شود.

مرحله دو: آماده کردن ابزار و تجهیزات لازم

برای تعویض روغن موتور، نیاز به ابزار و تجهیزات مشخصی دارید که جمع ‌آوری آن‌ ها پیش از شروع کار سرعت و ایمنی شما را افزایش می ‌دهد. ابزارهای معمول شامل آچار مناسب برای باز کردن پیچ تخلیه روغن، ظرف جمع‌ آوری روغن مصرف شده، قیف برای ریختن روغن جدید و دستکش‌ های محافظ هستند. داشتن یک حوله یا دستمال قدری برای تمیز کردن روغن ریخته شده نیز مفید است. اطمینان حاصل کنید که ظرف جمع‌ آوری روغن ظرفیت کافی برای کل حجم روغن موتور خودرو شما را داشته باشد.

مرحله سه: تخلیه روغن موتور قدیمی

پس از آماده کردن محیط و ابزار، مرحله بعدی تخلیه روغن موتور قدیمی است. ابتدا ظرف جمع ‌آوری را زیر کارتر موتور قرار دهید. پیچ تخلیه روغن را با آچار مناسب باز کنید و اجازه دهید روغن به طور کامل از موتور خارج شود. این مرحله ممکن است چند دقیقه طول بکشد، به خصوص اگر روغن موتور قدیمی غلیظ باشد. در هنگام باز کردن پیچ مراقب باشید، روغن ممکن است با فشار بیرون بیاید. پس از تخلیه کامل، پیچ را دوباره با دقت بسته و از محکم بودن آن اطمینان حاصل کنید.

مرحله چهار: تعویض فیلتر روغن

فیلتر روغن یکی از اجزای مهم است که باید هنگام تعویض روغن حتماً تعویض شود. فیلتر قدیمی را با آچار مخصوص باز کنید و مراقب باشید روغن داخل فیلتر نریزد. قبل از نصب فیلتر جدید، سطح واشر آن را کمی با روغن تازه مرطوب کنید تا نصب راحت‌ تر و آب ‌بندی بهتر انجام شود. فیلتر جدید را با دست و نه با ابزار محکم کنید. سفت کردن بیش از حد می ‌تواند باعث آسیب به فیلتر یا رزوه‌ ها شود. بعد از نصب، مطمئن شوید که فیلتر به درستی و محکم در جای خود قرار گرفته است.

مرحله پنج: ریختن روغن موتور جدید

پس از تخلیه روغن قدیمی و تعویض فیلتر، نوبت به ریختن روغن موتور جدید می ‌رسد. درپوش موتور را باز کنید و با استفاده از قیف، روغن تازه را به داخل موتور بریزید. میزان روغن مورد نیاز را مطابق دفترچه راهنمای خودرو رعایت کنید. ریختن روغن بیش از حد یا کمتر از حد معمول می ‌تواند به عملکرد موتور آسیب برساند. بعد از ریختن، درپوش موتور را بسته و از محکم بودن آن مطمئن شوید.

مرحله شش: بررسی سطح روغن و نشتی

پس از ریختن روغن، موتور را روشن کرده و چند دقیقه بگذارید کار کند تا روغن در سیستم گردش کند. سپس موتور را خاموش کرده و با استفاده از میله نشانگر روغن (گیج روغن)، سطح روغن را بررسی کنید. اگر سطح روغن کمتر از حد مجاز است، کمی روغن اضافه کنید. همچنین به زیر خودرو نگاه کنید تا از عدم وجود نشتی در محل پیچ تخلیه و فیلتر مطمئن شوید. این مرحله اهمیت زیادی دارد زیرا هر گونه نشتی می ‌تواند باعث کم شدن سطح روغن و آسیب موتور شود.

مرحله هفت: دفع روغن مصرف شده

روغن موتور مصرف شده حاوی مواد شیمیایی و آلاینده ‌های مضر است و باید به روش صحیح دفع شود. آن را داخل ظرف مناسب بریزید و به مراکز جمع ‌آوری روغن یا بازیافت تحویل دهید. ریختن روغن مصرف شده در محیط زیست می ‌تواند باعث آلودگی شدید خاک و آب شود، بنابراین این کار را جدی بگیرید. رعایت اصول زیست‌ محیطی یکی از مسئولیت‌ های مهم هر راننده است.

مرحله هشت: تمیزکاری و بررسی نهایی

پس از اتمام تعویض روغن، محل کار و ابزارها را تمیز کنید. روغن ریخته شده را با دستمال یا حوله پاک کنید و ابزارها را در جای خود قرار دهید. یکبار دیگر سطح روغن و محکم بودن فیلتر و پیچ تخلیه را بررسی کنید. این بررسی نهایی باعث اطمینان از درست انجام شدن عملیات و جلوگیری از مشکلات احتمالی در آینده می‌ شود.

مرحله نه: ثبت تاریخ و کیلومتر تعویض روغن

برای رعایت تعویض منظم روغن، بهتر است تاریخ و کیلومتر فعلی خودرو را یادداشت کنید. این کار به شما کمک می‌کند زمان تعویض بعدی روغن را فراموش نکنید و همیشه موتور خودرو در شرایط مطلوب کار کند. بسیاری از خودروها دفترچه یا اپلیکیشن موبایلی برای ثبت سرویس ‌ها دارند که استفاده از آن ‌ها باعث مدیریت بهتر نگهداری خودرو می ‌شود.

مرحله ده: بررسی عملکرد خودرو پس از تعویض

پس از اتمام همه مراحل، خودرو را روشن کرده و چند دقیقه درجا کار دهید. به صدای موتور گوش دهید و مطمئن شوید هیچ صدای غیرعادی یا نشتی مشاهده نمی‌ شود. همچنین در هنگام رانندگی کوتاه، توجه کنید که عملکرد موتور طبیعی است و هیچ مشکلی در شتاب یا صدا وجود ندارد. این مرحله، تأیید نهایی سلامت موتور پس از تعویض روغن است.

نکات مهم تعویض روغن موتور

تعویض روغن موتور تنها ریختن روغن تازه در خودرو نیست. رعایت چند نکته کلیدی باعث افزایش عمر موتور، کاهش هزینه ‌های تعمیر و بهبود عملکرد خودرو می‌ شود. این نکات به شرح زیر هستند:

• اولین نکته، انتخاب روغن مناسب است. هر خودرو نیاز به نوع خاصی از روغن دارد که از نظر گرانروی و استانداردهای تولیدی مشخص شده است. استفاده از روغن نامناسب می ‌تواند باعث افزایش اصطکاک، کاهش بازدهی موتور و حتی آسیب ‌های جدی شود.
• دومین نکته، تعویض به موقع فیلتر روغن است. فیلتر نقش حیاتی در جمع ‌آوری ذرات فلزی و کربن دارد و استفاده از فیلتر کهنه باعث می ‌شود ذرات مضر دوباره وارد موتور شوند. 
• همچنین، چک کردن واشر و پیچ‌ ها اهمیت زیادی دارد. پیچ تخلیه و فیلتر باید محکم و بدون نشتی بسته شوند تا از ریختن روغن جلوگیری شود.
• سوم، رعایت سطح دقیق روغن بسیار مهم است. ریختن بیش از حد روغن می ‌تواند باعث افزایش فشار داخلی موتور و آسیب به واشرها شود و ریختن کمتر از حد مجاز باعث کاهش روانکاری و افزایش اصطکاک می ‌شود. 
• دمای موتور نیز هنگام تعویض اهمیت دارد. روغن داغ می ‌تواند باعث سوختگی شود و روغن بسیار سرد به خوبی تخلیه نمی ‌شود.
• در نهایت، دفع صحیح روغن مصرف شده یک نکته کلیدی است. روغن کهنه حاوی مواد سمی است و ریختن آن در محیط زیست باعث آلودگی شدید می ‌شود. تحویل روغن به مراکز بازیافت یا جمع ‌آوری، مسئولیت زیست ‌محیطی هر راننده است. 

رعایت این نکات ساده اما مهم، تضمین می‌کند موتور خودرو سالم بماند و عملکرد بهینه خود را حفظ کند.

بیشتر بخوانید:

بهترین روغن موتور برای ال ۹۰ | معرفی جایگزین‌های ELF + جدول مقایسه

بهترین روغن موتور برای تیبا و تیبا 2 ( راهنمای انتخاب و خرید )

بهترین روغن موتور برای پژو 207 دنده‌ای و اتومات

3 روش برای تشخیص روغن سوزی خودرو و علل آن

چگونه زمان مناسب تعویض روغن موتور را تشخیص دهیم؟

تشخیص زمان مناسب برای تعویض روغن موتور یکی از مهم ‌ترین کارهاست. اگر روغن موتور دیر تعویض شود، کیفیت روانکاری کاهش یافته و موتور در معرض ساییدگی، افزایش دما و آسیب‌ های جدی قرار می‌گیرد. اما تشخیص زمان دقیق تعویض همیشه به کیلومتر شمار یا تاریخ سرویس محدود نمی ‌شود و عوامل دیگری هم نقش دارند.
یکی از روش ‌های اصلی، پیروی از دفترچه راهنمای خودرو است. تولیدکنندگان خودرو بر اساس نوع موتور و روغن توصیه‌ های مشخصی برای تعویض دوره ‌ای ارائه می‌ دهند، معمولاً بین 5000 تا 15000 کیلومتر یا هر 6 تا 12 ماه، بسته به شرایط رانندگی، روغن موتور باید تعویض گردد. رعایت این زمان ‌بندی باعث می ‌شود موتور در شرایط ایده ‌آل باقی بماند.
روش دیگر، بررسی وضعیت روغن با گیج سطح روغن است. روغن تیره و غلیظ نشان‌ دهنده تجمع ذرات و کاهش کیفیت آن است. اگر روغن بوی سوختگی یا اسید بدهد، نشانه ‌ای واضح است که زمان تعویض فرا رسیده.
همچنین، نوع رانندگی و شرایط محیطی تأثیر زیادی دارد. رانندگی مداوم در ترافیک سنگین، مسیرهای کوتاه شهری، هوای بسیار گرم یا سرد و کشیدن بار سنگین باعث می ‌شود روغن سریع ‌تر کیفیت خود را از دست بدهد و نیاز به تعویض زودتر داشته باشد.
در نهایت، توجه به علائم موتور نیز کمک ‌کننده است. صدای غیرعادی موتور، کاهش شتاب، افزایش دمای موتور یا روشن شدن چراغ هشدار روغن، همگی می ‌توانند نشان دهند که روغن موتور دیگر عملکرد کافی ندارد و باید فوراً تعویض شود. در جدول زیر اطلاعات دقیق تری در خصوص زمان مناسب تعویض روغن موتور خودرو در اختیارتان قرار می دهیم:

(( زمان مناسب تعویض روغن موتور خودرو ))